Weegbree

Een door mijn zus uit Duitsland meegebracht hoestdrankje bracht me op het idee voor dit stukje. De naam ervan alleen al: St.Christhop Spitzwegerich Hustensiroop, plantzliches Arzeneimittel. Het drankje is verpakt in een mooi, groen doosje met een foto van een dame met een ‘jaloersmakende’ lange hals. Ik had er nog nooit bij stil gestaan, maar zou een langere nek ook langer, of meer klachten geven bij keelpijn? In een hoekje een foto van Weegbree. Ik wist alleen dat gekneusde Weegbree bij insectenbeten de pijn verzacht. Als hoestdrankje ken ik wel vlierbes- of tijmsiroop. Weegbree blijkt weer zo’n kruid met veel mogelijkheden.

St Christoph

St. Christoph was geen soort dokter Vogel, maar een herder. Heinrich Findelkind, die in 1386  een Hospis  stichtte voor mensen in nood in het dorpje St.Christoph  am Arlberg in Oostenrijk. Het is nu  bij wintersporters een welbekend hooggelegen skioord. Ik vind nergens dat deze Heinrich zich bezig hield met geneeskrachtige kruiden.

Grote weegbree

Maar terug naar Weegbree, zeer de moeite waard. Het is een van de negen heilige kruiden van de Angelsaksen, zo wordt vermeld in de Lacnunga (een verzameling medische teksten uit de 11de  eeuw). Er zijn diverse soorten Weegbree waaronder de Plantago Major, Grote Weegbree. Een tredplant die ook wel de voetafdruk van de blanke genoemd werd omdat het zaad zich verspreidde via de omslag van broekspijpen. Deze Weegbree is vooral te vinden langs en op paden.

In Planten en hun Naam’(H. Kleijn) vind ik een naar Weegbree verwijzend gedicht van de Duitse dichter Friedrich Rückert:

Ich armes kraut  am Weg,
Ich steh hier ungebeten,
Muss auf mich lassen treten,
Wer lust hat, flink un träg!

Ruige weegbree

Diverse namen natuurlijk, zoals Wegtree, Wegeblaren en Chocoladeplant, vanwege de geur, en het best waarneembaar bij Plantago Media, de Ruige Weegbree. Deze is vrij zeldzaam, en vermeld op de rode lijst van zeldzame planten, waarvan de bloeiaren geliefd waren bij kinderen  als lekkernij.

De bladeren hebben duidelijke nerven en werden ook als Orakel gebruikt bij kinderspelletjes. Elke duidelijke nerf gold voor tien jaar, het aantal bepaalde hoe oud men werd, en huwbare meisjes telden zo hun te verwachten aantal kinderen.

Smalbladige weegbree

De Weegbree, die het in onze tuin goed doet, is de Plantago Laceolata, de Smalbladige Weegbree. Alle soorten zijn bruikbaar: de jonge bladeren in salades, als thee of bereid zoals spinazie; de bloemknoppen ook door de salade of inmaken in olie of azijn. De smaak zou champignonachtig zijn.

De medische kracht was al bekend bij Hildegard von Bingen (ca.1150) en Dodonaeus (1517) voor allerlei kwalen, waaronder dus ook als middel bij droge en vastzittende hoest, en ik zag dat Bisolvon er een siroop van heeft, gemengd met Tijm en honing, 100% natuurlijk. Wel prijzig,  misschien toch eerst uit eigen tuin Weegbree thee met honing proberen?

Leen Verhoeven, februari 2018