Wandelstok of bezem?

En zo is het alweer december, iedereen is het vast met me eens dat de tijd te snel gaat. Als ik terugkijk naar weer een jaartje tuinieren in de Wilde plantentuin is het omgevlogen. En als ik dan hoor klagen over een slechte zomer, ben ik het er niet mee eens. Wij hadden slechts enkele dagen dat we even voor een buitje moesten schuilen. De tuin was weer prachtig met veel bloemen, vlinders, insecten en bezoekers. De prachtige herfst gaf ons ook de mogelijkheid om lekker nog wat door te werken en we hebben dan ook diverse planten kunnen verplaatsen naar het bedoelde perk. Het mooie weer zorgde ook voor verrassingen.

Mispel

Op diverse plaatsen in de tuin staan enkele prachtige Mispelbomen, dit jaar met enorm veel vruchten. In oktober verschenen aan de takken vol vruchten ook weer bloemen, heel bijzonder. Bezoekers die de tuin bewonderden kwamen regelmatig vragen wat dat toch voor een struik was, terwijl toch bij een ervan wel een naamplaatje staat. Dat deed mij afvragen of de Mispel een boom of een struik, dus ben ik er maar weer eens voor gaan zitten.

Op Google vond ik best veel informatie. Er zijn verschillende  soorten Mispel. O.a. Dwergmispels (Cotoneaster) waarvan de Cotoneaster Horizontalis massaal door bijen wordt bezocht. In de tuin heb ik deze mispel niet gevonden. De mispel, Mespilus Germanica, die ik bedoel, is door de Romeinen naar onze streken gebracht, kwam in Duitsland talrijk in het wild voor en heet misschien daarom Germanica. Het is een struikachtige boom zou je kunnen zeggen. In Nederland zijn er enkele gekweekte soorten, zoals bv. de Bredase Reus, vaak geënt op de meidoorn, met in het voorjaar appelbloesemachtige witte bloemen, en vervolgens mooi gevormde vruchten. Heel decoratief op een schaal. Ze zijn het lekkerst en pas te eten, als ze beurs zijn, dus niet echt rot, en (!) de vorst moet er overheen geweest zijn. Na de pluk legde men ze tussen stro om tot rotting te komen.

Ik moet eerlijk bekennen dat ik ze nog nooit geproefd heb, het spreekwoord “Zo rot als een mispel” zei men altijd van hoestende mensen en het idee iets te eten wat rot is ? Maar na al de gevonden informatie… wie weet, toch eens proberen.

Gebruik

De vrucht bevat veel looistoffen en organische zuren en daardoor waardevol als middel bij maag en darmklachten en ze is urineafdrijvend. Ook werd de vrucht en het blad gebruikt bij ontstekingen in de mond, zelfs de bast kan gebruikt worden, maar dan overleeft de boom het waarschijnlijk niet.

Enkele jaren geleden maakte de kookgroep van de natuurtuin ook eens jam van. Het bereiden was een enorm werk en zag er erg ´bruin´ uit kan ik wel zeggen. In een boekje vond ik enkele nuttige recepten, zoals bv. een gorgeldrankje, (wat mispelmoes mengen met bronwater).  Dat zou helpen tegen een kater. Een maskertje van fijn gewreven bladeren zou goed voor de huid zijn, wie weet ook een anti rimpel middel!?

Zelfs de takken werden gebruikt, men maakte van een vork een wichelroede, en een kruisje van mispelhout bracht bescherming en geluk en zou de duivel verjagen. De angst voor die duivel zat er bij onze voorouders goed in want ze besproeiden op 1 Mei altijd de wortels van de boom om hem uit de buurt van de Mispelboom te houden.

Ook leuk om te weten: heksen maakten hun bezemstok van mispelhout, maar een wandelstok van mispel is voorbehouden aan welgestelde heren.  Ja, verschil moet er zijn!

Leen Verhoeven, december 2011